ស្វែងយល់អំពីស្ថានភាពជនជាតិដើមកួយនៅកម្ពុជា
ដោយ សុខ ម៉ូលីនណា
នៅកម្ពុជា "ជនជាតិដើមភាគតិច" ពុំទាន់មាននិយមន័យផ្លូវការណាមួយឡើយ។ ច្បាប់ និងគោលនយោបាយប្រើប្រាស់ពាក្យផ្សេងៗដូចជា 'សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច' 'ជនជាតិដើមភាគតិច' និង 'ប្រជាជននៅតំបន់ខ្ពង់រាប' ប៉ុន្តែពាក្យទាំងនេះពិពណ៌នាអំពីជនជាតិដើមភាគតិចដូចគ្នា។
យោងតាមជំរឿនឆ្នាំ ២០១៩ ជនជាតិដើមភាគតិច មានចំនួនប្រមាណជា ២០ ម៉ឺននាក់ ដែលប្រហែលនឹង ១.២% នៃប្រជាជនសរុប។ ក្រុមជនជាតិដើមភាគតិចទាំងនេះត្រូវបានកំណត់អត្តសញ្ញាណដោយភាសារបស់ពួកគេ។ ជនជាតិដើមភាគតិចទាំងនោះរួមមាន ប៊្រាឆុង ចារ៉ាយ កាចក កាវិត កែល កាំង កួយ គ្រឹង ព្នង ឡាអេន លន់ មីល ប៉ោ រ៉ាឌី សំរៃ សួយ ស្ពុង ស្ទៀង ថ្នម និងទំពួន។
ជនជាតិកួយរស់នៅក្នុងប្រទេសចំនួនបី គឺភាគឦសាននៃប្រទេសថៃ ភាគខាងត្បូងនៃប្រទេសឡាវ និងតំបន់មួយចំនួននៃប្រទេសកម្ពុជា។
នៅក្នុងសៀវភៅរបស់លោក Diffloth Gérard «Kuay in Cambodia(ជនជាតិកួយក្នុងប្រទេសកម្ពុជា)” បានឱ្យដឹងថា ជនជាតិដើមកួយមានចំនួនប្រាំអំបូរ រួមមាន កួយអន្ទ័រ កួយអក កួយអឺ និងកួយអន់រ័រ និង កួយម្លិះ ដែលមានទីតាំងនៅក្នុងខេត្តចំនួនបួន នៃប្រទេសកម្ពុជា នាពេលបច្ចុប្បន្ន គឺព្រះវិហារ កំពង់ធំ ស្ទឹងត្រែង និងក្រចេះ។ គួរបញ្ជាក់ថា កួយអន្ទ័រ និងកួយអន់រ័រ ជនជាតិភាគតិចកួយទាំងពីរកាន់សាសនាព្រះពុទ្ធដូចជនជាតិខ្មែរដែរ។
យោងតាមបទសម្ភាសន៍របស់អាស៊ីសេរីជាមួយអ្នកស្រី ងួន អ៊ីវ នាយិកាអង្គការលើកស្ទួយវប្បធម៌កួយ នៅខេត្តព្រះវិហារ បានឱ្យដឹងថា វប្បធម៌អក្សរសាស្ត្រកួយ មិនមានអក្សរសាស្ត្រដើមទេ គឺនិយាយភាសាកួយ តែសរសេរខ្យល់សំនៀងជាភាសាខ្មែរ ហើយភាសាកួយ ក៏មានលាយពាក្យភាសាខ្មែរដែរ។ ភាសាកួយទាក់ទងនឹងអម្បូរភាសាមន-ខ្មែរ សាខាកាទូ។
ទាក់ទងនឹងការនិយាយភាសាកួយនេះ គេសង្កេតឃើញថា មានជនជាតិកួយវ័យចំណាស់ នៅតាមភូមិនីមួយៗ និយមនិយាយភាសាកំណើតខ្លួនច្រើននៅឡើយ ជាក់ស្ដែងដូចជាជនជាតិកួយនៅភូមិ បុស្សធំ ឃុំពោធិ៍ ស្រុកត្បែងមានជ័យ ប្រើភាសាកួយសម្រាប់ការសន្ទនាក្នុងជីវិតប្រចាំថ្ងៃ។
យ៉ាងណាមិញ ការនិយាយភាសាកួយដើរតួនាទីសំខាន់ណាស់ ដើម្បីបញ្ជាក់អំពីអត្តសញ្ញាណជនជាតិនេះ ប៉ុន្តែយុវជនកួយសម័យបច្ចុប្បន្ន មិនសូវនិយមនិយាយភាសាជនជាតិដើមរបស់ខ្លួនទេ ដែលការនេះកំពុងរួមចំណែកធ្វើឱ្យការថែរក្សាអត្តសញ្ញាណវប្បធម៌កួយ ប្រឈមនឹងការបាត់បង់។
ជនជាតិកួយភាគច្រើន រស់នៅពឹងផ្អែកលើការធ្វើស្រែ ព្រមទាំងការចិញ្ចឹមសត្វដូចជាជ្រូក និងមាន់ និងការបរបាញ់តិចតួច ហើយមួយចំនួនតូច នៅអនុវត្តដំណាំព្រៃដុត។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ រហូតមកដល់ពេលថ្មីៗនេះ ពួកគេពឹងផ្អែកខ្លាំងលើការដាំដុះស្រូវ។ សម្រាប់ជនជាតិកួយ ដែលរស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និងថៃ មានជំនាញ និងសកម្មភាពលេចធ្លោពីរគឺ ការផលិតដែកសម្រាប់ក្រុម និងជំនាញទាក់ដំរីព្រៃក៏ដូចជាបង្វឹកដំរី។ នេះបើតាមអត្ថបទស្រាវជ្រាវរបស់បុរាណវិទូ គង់ វីរៈ ក្នុងសៀវភៅស្រាវជ្រាវ Towards an East Asia Community: Beyond Cross-Cultural Diversity (ឆ្ពោះទៅសហគមន៍អាស៊ីបូព៌ា៖ លើសពីភាពចម្រុះនៃវប្បធម៌)។
យោងតាមនរវិទូ អាំងជូលាន ថ្លែងក្នុងបទបាឋកថាស្ដីពី «ជនជាតិដើមភាគតិចក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្ដកម្ពុជា» បានឱ្យដឹងថា ជនជាតិកួយ ត្រូវបានគេកំណត់ថា ជាជនជាតិដែលមានទំនាក់ទំនងខ្លាំង ទៅនឹងរាជការខ្មែរសម័យបុរាណ។ សម័យបារាំងមានឯកសារនិយាយច្រើនពីជនជាតិមួយនេះ ហើយពួកគេបានលើកតម្កើងជនជាតិមួយនេះ ដោយមានជំនាញ និងទេពកោសល្យខាងវិជ្ជាស្លដែក ដ៏ប៉ិនប្រសព្វ។
Comments
Post a Comment